Cymraeg

Tipyn bach am Lynebwy

Croeso! Failte! Welcome! Bienvenue! Alright, butt!
(gan Paul Walbyoff a Robert Smith. Diolch i Phylip Brake am ei help gyda chyfieithu)

Ar hyn o bryd, mae Glynebwy yn chwarae yn Uwchadran y Principality ar ôl iddynt ennill y Bencampwriaeth am yr ail flwyddyn yn olynol, a chael eu dyrchafu ar ddiwedd tymor 2013-14. Cyn hynny enillodd y clwb Adran Un y Dwyrain yn 2010-11 a 2011-12. Yn eu tymor cyntaf yn ôl yn yr Uwchadran, gorffenodd yn yr ail safle, ac yn colli’r gêm derfynol yn erbyn Pontypridd, a oedd yn bencampwyr. Y tymor nesaf, cwrddodd y ddau dîm unwaith eto ar Heol Sardis yn y gêm derfynol ac, yn yr heulwen mwyn, enillodd Gwyr y Dur gan 38 pwynt i 12, i gipio teitl Pencampwyr yr Uwchadran a chwpla taith anghredadwy.

Gobeithio y byddwch yn mwynhau eich taith chi, a’ch ymweliad â Glynebwy. Os oes gennych unrhyw sylwadau, e-bostiwch y gwefeistr.

Lleolir Glynebwy yn ne-ddwyrain Cymru ym mwrdeistref Blaenau Gwent. Ymhlith y bobl enwog sy’n hanu o Lynebwy mae’r dylunydd ffasiwn, Geoff Banks; rheolwr Oasis (a chyn-cadeirydd y clwb) Marcus Russell; Steve Jones, rhedwr Marathon a ennillodd y rhas yn Llundain ym 1985 a sy’n dal i gynnal record Prydeinig y Marathon (2:07:13 yn Chicago, yr un flwyddyn); chwaraewr snwcer, a chyn pencampwr y byd, Mark Williams; a’r diweddar seren sgrin/llwyfan, Brian Hibbard a gyrhaeddodd frig siartiau pop Prydain gyda’r ‘Flying Pickets’, a chael ffling gyda Deirdre yn ‘Coronation Street’! Ond unwaith eto, pwy (yn ôl y sôn) sydd ddim? Priododd Penny Tranter o Adran Dywydd y BBC, i mewn i deulu oedd yn berchen siop groser a blodau yn ‘Badminton Grove’ ac, wrth gwrs, dyna’r canwr pop enwog o Gymro, Tom Jones. Arhoswch funud, mae e’n dod o Bontypridd, er y gred yw ei fod unwaith wedi cael ei dalu (yn ôl y sôn) am beidio â chanu yn y Tŷ Bryn!

Yn ôl chwedl, defnyddiwyd dur o Lynebwy i adeiladau Pont Harbwr Sydney, ac mae 44,000 o friciau peirianyddol coch o Gendl yn cynnal Adeilad yr ‘Empire State’, tra bo dociau Southampton yn sefyll ar slag wedi ei fathru (amureddau wedi eu hoeri o wneud dur) o waith haearn Cendl.

Mae tref Glynebwy, a’r ardal o’i chwmpas, yn meddu ar orffennol diwydiannol cyfoethog – yn y lle cyntaf yn sgil cynhyrchu haearn a mwyngloddio glo, ac wedyn oherwydd y diwydiant dur – a dyna pam mai DYNION DUR (STEELMEN) yw llysenw Clwb Rygbi Glynebwy.

Yn sgil yr hinsawdd economaidd cyfnewidiol sydd ohoni, ynghyd â chynllwyniau cyfalafiaeth global, caeodd y pyllau glo a’r gwaith dur (a oedd yn ei ddydd, y gwaith dur integredig mwyaf yn y byd) a roddai swyddi i bobl Glynebwy a’r ardal o’i chwmpas. Y dyddiau hyn, mae llawer o bobl Glynebwy yn dal i weithio mewn cwmnïau lleol, tra bo eraill yn teithio bob dydd i weithio yng Nghasnewydd neu Gaerdydd.

Mae Glynebwy yn meddu ar hinsawdd falmaidd a mwyn. Dyw hi braidd byth yn bwrw glaw yma. Ni fu eira yma ers iddi friwlan rhyw ychydig yn ôl yn 1947, ac mae’r tymheredd cyfartalog blynyddol yn cymharu’n ffafriol â gorllewin Awstralia a’r Côte d’Azur. (Daw’r wybodaeth yma o waith clasurol Billy Bengy – a ystyrir gan lawer ei fod yn waith diffiniadol yr oes – sef ‘101 o Gelwyddau am Lynebwy’.)

Am fwy o wybodaeth am hanes cymuned a chlwb rygbi Glynebwy, gweler y cyhoeddiadau canlynol:

‘Steel, Skill and Survival: Rugby in Ebbw Vale and the Valleys (1870 – 1952)’ gan David Boucher.

‘Heritage: A History of Ebbw Vale (Volume 1)’ gan Keith Thomas. (ISBN 0948698098)

‘A History of Ebbw Vale’ gan Arthur Gray-Jones.

Sut i gyrraedd yma.

Satnav: NP23 5AZ

Gellir parcio ar bwys y clwb, yn y Ganolfan Ddinesig, neu ar y ffordd tu ôl i Westy’r ‘Bridgend’. Hefyd mae meysydd parcio aml-lawr yng nghanolfan y dref, ac ar gampws Coleg Gwent.

Trên pob awr o Gaerdydd Canolog yn galw am Rogerstone (Y Ty Du), Rhisga a Phontymeistr, Crosskeys, Trecelyn, Llanhilledd, Parcffordd Glynebwy a Thref Glynebwy. O’r orsaf, mae ond tro byr i Barc Eugene Cross.

Ar fws: Y prif gysylltiadau o ddinasoedd Caerdydd a Chasnewydd yw gwasanaeth bws X4 sy’n rhedeg rhwng Caerdydd a Henffordd drwy Bontypridd, Merthyr Tudful, Glynebwy a’r Fenni, yn y ddau gyfeiriad, a gwasanaeth 22 sy’n rhedeg rhwng Casnewydd a Glynebwy drwy Gwmbrân, Pontypwl ac Aberbîg, yn y ddau gyfeiriad. Dylech ymgynghori â’r cwmni, sef ‘Stagecoach’, cyn cychwyn.

Mewn awyren i Gaerdydd neu Fryste; mae gan y ddau faes awyr fynediad rhwydd i draffordd yr M4.

Ar yr heol yn teithio o’r M4
Gadewch yr M4 ar Gyffordd 28. Wrth y cylchfan yn syth ar ôl Cyffordd 28, anelwch am yr A467, gan ddilyn yr arwyddion am Risga a Bryn-mawr. Dyna’r tro cyntaf ar y chwith os dowch o’r gorllewin, ond ar y dde ichi, os byddwch yn dod o’r dwyrain.

Yn fuan iawn gwelwch gylchfan arall lle y dylech ddilyn yr A467 a’r un arwyddion. Mae hon yn ffordd ddeuol dda. Drwy gyfres o gylchfannau, cadwch ar yr A467, gan ddilyn yr arwyddion i FRYN-MAWR.

Oddeutu 12 milltir ar ôl gadael yr M4, ewch drwy groesffordd weddol fawr â goleuadau traffig yng NGHRYMLYN. Cyn ichi gyrraedd y goleuadau traffig yng NGHRYMLYN, fe welwch ar y chwith, ffatri’r gwneuthurwyr Hi-Fi/Fideo o Japan, sef AIWA.

Cariwch ymlaen, gan ddilyn yr A467, sydd erbyn hyn yn ffordd sengl. Wrth y cylchfan nesaf, trowch ar y chwith i’r A4046. Gwelwch arwyddion i BARC yr WYL ag wyneb fel clown arnyn nhw. Byddwch yn teithio ar hyd heol gul â choed pîn (pert iawn!), ac ar ôl ychydig filltiroedd, cyrhaeddwch dref fach CWM. Wrth y cylchfan, cymerwch y 3ydd fynedfa (yr A4046). Edrychwch yn eich tywyslyfr o stereoteips ac ystrydebau a throi at ‘olygfa nodweddiadol o Gymoedd Cymru.’

Yr A4046 yw’r heol yma o hyd. Cadwch ar yr heol hon hyd cyrhaeddwch WAUN-LWYD. Wrth deithio drwy WAUN-LWYD, gwnewch yn siŵr nad ydych yn mynd dros 30 mya (50 cya) gan fod yno nifer o gamerâu heddlu, a fyddech chi ddim angen ymddangos ar gyfres deledu Sky, ‘Pan fo Pobl yn Cyflymu drwy Waun-lwyd.’

Chwiliwch am y bwyty Indiaidd YR AMBALA, (yr hen Park Hotel) sef adeilad gerrig llwyd ar y dde ichi.

Bydd angen ichi fynd yn syth ymlaen, i lawr y rhiw i gylchfan ac yn syth ymlaen (ail fynedfa) unwaith eto – ac eto wrth y cylchfan nesaf (mynedfa gyntaf). Cymerwch yr ail fynedfa ar y cylchfan nesaf, ac ar ôl mynd dan ddwy bont, trowch i’r dde i Glwb Rugby Glynebwy.

O’r A465 (Heol Blaenau’r Cymoedd)
Ar gylchfan GLYNEBWY bydd rhaid ichi ddilyn y fynedfa a’r arwydd sy’n dweud, GLYNEBWY (mynedfa cyntaf o’r ddwyrain neu trydydd fynedfa o’r gorllewin).

Cariwch yn syth ymlaen, trwy gylchfan, a gwelwch Llys Glyncoed, Ysbyty’r Tri Chwm a meysydd chwarae ar eich chwith.

Wrth y cylchfan, cymerwch y fynedfa gyntaf. Ar y chwith mae’r Orsaf Dân. Cariwch yn syth ymlaen. Wrth y cyffordd nesaf (llawer o goleuadau traffig) mae Clwb Rygbi Glynebwy ar y chwith ichi.

O ba gyfeiriad bynnag y byddwch yn teithio, mae’r tirnodau ar bwys y maes yn cynnwys TESCO, y Canolfan Gwaith a’r Ganolfan Ddinesig. Os oes gennych amheuaeth, gofynnwch! Rydym yn gyfeillgar iawn, ac eithrio Jones, y senoffôb, wrth gwrs.

Llety a Lluniaeth Mae llawer o westai yn yr ardal o gwmpas Glynebwy – pob un ohonyn nhw o fewn taith car 15 / 20 munud o Lynebwy. Yn y dref ei hunan, cewch aros yn yr Ebbw Vale Guesthouse, yr Ambala neu’r Premier Travel Inn (nes i’r orsaf).

Diau y byddwch am brofi awyrgylch tŷ’r clwb, ‘The Welfare’, ym Mharc Eugene Cross, ond mae yna amryw o dafarndai o fewn cyrraedd y maes ar droed, yn enwedig Gwesty’r ‘Bridgend’ (tu mâs i’r brif fynedfa), y ‘King’s Arms’, ac yng nghanol y dref, mae’r ‘Picture House’ (tafarn J. D. Wetherspoon) lle gellir cael bwyd o ansawdd dda am bris rhesymol, y Saith Bwa (Severn Arches) a Level 14 (tafarn â cherddoriaeth fyw). Mae yng nghanol y dref nifer o gaffis a siopau bwyd parod lle gellir blasu bwyd o’r India, Tseina, Fietnam, yr Eidal a Twrci, cystal â chyw iâr wedi’i ffrïo, cebabs, a ‘sgods a ‘sglods traddodiadol. Hefyd mae’r restaurant Indiaidd rhagorol y ‘Tara Mahal’.

Ffoniwch y Clwb ar 01495 302995 am gyngor.

CEFNOGWCH EIN NODDWYR GWERTHFAWR NI OS GWELWCH YN DDA